P

PACIFISTE. Eius societatis asseclae praeterea sunt non solum generaliter pacis amatores, sed irenistae. 95(3)L242.
PALÉONTOLOGUE. paleontologi, seu fossilium inuestigatores. 94(2)L135.
PANORAMA, VUE. Prospectus magnificus! IN43:4,2.
PAPARAZZI. Diana una cum Dodi al-Fayed, autocineto… summa uelocitate est uecta ut relatores photographos… praecurreret. 97(3)L254.
PAPIER d'emballage. uideres… iurisque illa uoluminum uim immensam… inuolucris officinarum dicari. Vt7,25-8,2. ¶~ mâché. Ibi effigiem Libertatis in exemplum notissimae statuae, quae in portu urbis Noui Eboraci stat ad auras, e charta macerata factam, erexerunt. 89(3)L180.-
PAPRICA CAYENNE. Capsicum. 92(4)L323.
PARACHUTE. Forsitan aeroplanigae decidiculo sunt usi. IN11:1,3. Grex studiosorum artis ope umbellae descensoriae in terram delabendi 87(2)L144.-
PARACHUTISTE. Miles deciduus. DIL.- In exercitatione internationali hominum deciduorum, Mauricius Brambilla, iuuenis deciduus Italus, in maxilla graue uulnus accepit. 94(1)L45.
PARADE militaire. die VII Nouembris ostensionalis pompa militaris duci solebat. 91(4)L297.
PARAMILITAIRES (troupes). Iam quarta insulanorum pars siue ducenta milia hominum domum reliquisse aestimantur, ut terrorem gregum semimilitarium effugerent. NL990910.
PARAPLUIE. Umbella -ae. DIL.
PARC NATIONAL, ~ NATUREL. Societas rei oecologicae sudiosorum omni ope est amnisa ut bisontes, quorum reliqui in Hortis Nationalibus asseruabantur, in herbidis campis iterum possent huc illuc oberrare. 93(4)L352.
- Moderatores trium terrarum Africae meridianae tractatui subscripserunt, ex quo maximum reseruatorium bestiarum ferarum in communi confinio Mozambici, Rei publicae Africae Australis et Zimbabuiae circa flumen Limpopum conderetur. NL021213.
PARESSE. Voir Apathie.
PARFUMERIE. Taberna unguentaria. DIL.
PARLEMENT. coetus popularium oratorum / legumlatorum. 95(1)L52.
PARLER. Exprimer une pensée: dicere: Prius petitori facio copiam dicendi 88(1)L21.- ¶Parler, jaser: loqui: Cum dico nihil istum… reliquisse, Latine me scitote, non accusatorie loqui. Sig.2..- ¶Parler à quelqu'un: alloqui, appellare.- S'adresser à: alloqui.- Faire un discours: orationem habere. LPC252.
- ¶Des langues de  vipère: Claudiam et Ceciliam odi. Germanae sunt pestes: omnes et omnia semper rodunt. LSP114.
PARTENAIRE. alter connubii comparticeps 87(2)L127.
Participes

I) Construction:
 A) Le part. peut s'accorder avec le sujet ou le comp. direct:
  i) Capti duces trucidantur. Mille passus progressus
  ii) Troiam captam Graeci incenderunt. Captum eum interfecit.
 B) Si le participe ne peut s'accorder ni avec le sujet ni avec le comp. dir.: ablatif absolu (Voir Ablatif II D): Capta urbe progressus est. Regnante Tullo.
II) Participe présent: traduit une action simultanée à celle du verbe principal, peu importe le temps de ce dernier:
 A) Hoc iam moriens dixit.
 B) Interfectus est uenans.
 C)  Nolentibus sequi militibus, mansit.
III) Participe parfait: le latin n'a pas de part. parf. actif.
 A) Les verbes intransitifs n'ont pas de part. passifs: Caesar cum peruenisset
 B) Les part. parf. des verbes déponents ont signification active: Locutus. Mortuo Numa Tullus rex factus est.
 C) Seule la conjugaison déponente possède toutes les formes déclinables. LPC24; 26; 27; LSP107.
PARTISANS. bellatores tecti. 94(1)L42.
PARTY. Hodie uespere apud auunculum Gregorium saltationem instituemus. Exquisitae mensae apponentur in eisque cibi et potiones maxima uarietate: acipenseris oua, pernae, crustularumque omne genus. LSP114.-  Magistratus, primores, alii sat multi ad cenulam sine mensa, haud tenui apparatu instructam, in domum… sunt uocati. 97(1)L56.-  Noua consilia capta sunt, ut tranquillitas ci uium restitueretur, quam comissationes nocturnae… his annis magis magisque perturba uerunt. NL990917.
- Comissatiunculas parare me iuuat: modi musici bene eligantur oportet. 0011Iu3.-
PASSAGE POUR PIÉTONS. Transitus peditum. 0302Iu6.- Transitus uirgatus / zebrinus. DIL.
PASSAGER. Vox megaphonii: Optimi uectores! Testes primi eritis inauditi antehac experimenti: hic est enim uolatus uectorius qui primus sine gubernatore fit. LSP268.
PASSE-MONTAGNE. non casside sed laneo totius capitis tegumento induti, in siluas se absconderunt. 94(1)L42.
PASSEPORT. Optiones duo, stationem ibi agentes, consistere me iusserunt. Vbi syngraphum, quo donatus eram, diligenter exquisiuerunt. 89(2)L147.- Commune commeatus diploma est iam usu receptu. 93(4)L354.- Diploma liberis commeatus. 97(1)L55.
PASSER. Passer devant le nez. Res aegre ferenda: nasum meum meamque barbam praestringentes aufugerunt! IN29:1,1. ¶Qu'est-ce qui se passe? Quid acidit? IN3:2,1.
PÂTES ALIMENTAIRES. Cum etiam dira fame laboraremus, nobis uidebamur degustare in somniis segmenta oblonga pastae uermiculatae rubro lycopersici suco et caseo puluuerato condita. 90(4)L279.-
PATINS. aquatica aranea in summa aqua leuiter labitur ut agilis saltatrix patinis munita. 92(1)L42.- "cursus ad undecim oppida" a multitudine soleis metallicis super glaciem prolabendi studiosa potuit instaurare. 97(1)L60.- Recentes lexicorum scriptores, eam soleam Latine interpretantes, plura in medium proferunt nomina: cuiusmodi sunt: solea ferrata, calceus ferratus uel ferreus uel labilis, calopodium ferratum, crepida ferrea, diabathra, patinus… pagopedilum (a págos , id est glacies;pédilon , antiquitus tà pédila , id est solea); pagodromus est is qui pagopedilo prolabitur. ¶~ à roulettes Vrbana conuectione deficiente, pueri et adulescentes soleis subrotatis ferebantur. 96(1)L67.
PATRIE. (Vrbs) patria. Cuias es? Romae natus. (A) Roma oriundus. Natione, genere Anglus. Ortus ab Anglis. Oriundus ex Anglis.
PAUVRETÉ. Inopia alicuius rei laborare / premi. Ad egestatem / ad inopiam (summam omnium rerum) redigi. Vitam inopem sustentare / tolerare. In egestate esse / uersari. Vitam in egestate degere. In summa egestate / mendicitate esse. Stipem colligere. Stipem (pecuniam) conferre. LPB55.
PAVANER, SE. At illi tamen tanquam natura non errore praecellerent, attollunt cristas. Vt107,11.
PAVÉ. Vrbis tecta somniculosae uicorumque silices graui meridies aestu premebat. 91(2)L118.
PAYS INDUSTRIALISÉS. Lutetiae Parisiorum seuerus coetus est actus legatorum Ciuitatum machinali industria maxime progressarum, qui de rebus oeconomicis, quae urgent, tractauerunt. 89(3)L183.- "Septem uiri magni", ut breuiter dicuntur, id est principes septem Ciuitatum machinali industria maxime florentium..., coetus egerunt Neapoli. 94(3)L217.
PEAUX-ROUGES. autochtones Indi Americani (Pelles Rubrae). 95(1)L63.
PÉDANT. scribe simpliciter et sincere: neque tamen nimium arcessite ita ut putidus dicaris. 89(1)L72.

PEINTRE EN BÂTIMENT. Dealbator-oris. DIL
PEINTURE FRAÎCHE. Color nuperrime indutus. H1.
PELUCHE. Animal e gausapa animal uerum non est. LSP344.
PÉNIS. Plerisque in Graeciae maribus nulla coeundi uis erat, quam ob rem corpora cum uxoribus miscere semper dubitabant, ne mentula repente languescerer neue a mulieribus suis irriderentur metuentes. 97(1)L38.

PENSÉE. Animo / mente / cogitatione aliquid comprehendere / complecti. In eam cogitationem incidere. Haec cogitatio subit animum. Illud succurrit mihi. Mihi in mentem uenit alicuius rei. Aliquid animo mio obuersatur. Aliquem ad eam cogitationem adducere ut…. Alicuius animum ab aliqua re abducere. Cogitationem / animum in aliquid intendere. Omnes cogitationes ad aliquid conferre. Mentem in aliqua re defigere. In cogotatione defixum esse. Cogitationes in res humiles abicere. Alte spectare. Ad altiora tendere. Altum / magnificum / diuinum suspicere. Notiones animo / menti insitae / innatae. Intelligentiae adumbratae / incohatae. Notionem / rationem alicuius rei in animo informare / animo concipere. Cogitatione, non re. Comprehensum quandam animo speciem (alicuius rei) habere. LPB76.- 
¶Frater tuus doctior est quam existimabam. Exercitatio corporis salubrior est opinione. PC199.
PERESTROÏKA. id est immutatio. 89(4)L278.

PERFECTION. Absolutus et perfectus. Omnibus numeris absolutus. Ad summum perducere. Perficere et absoluere. Ad perfectionem / ad summum peruenire. Absolutio et perfectio (summa perfectio). Vndique expleta et perfecta forma. Species optima / eximia. Singularem quandam perfectionis imaginem animo concipere. Imaginem perfecti oratoris adumbrare. Ciuitas optima / perfecta Platonis. Illa ciuitas Platonis commenticia. Illa ciuitas, quam Plato finxit. ¶Specimen. Species. Forma. LPB77.
PERMANENTE (coiffure). Coma calamistrata. DIL.
PERSIL. petroselinum AGl7:1,2.
PERSONNAGES. ¶Donald Duck Donaldus Anas. ¶Dracula. Voir VampireLe Petit Chaperon Rouge Cucullus Rubens.- "Cucullus" et "cuculla" non proprie idem declarant. Nam "cucullus" est uocabulum commune ommnibus idem ac Germanicum "Kapuze". "Cuculla" uero significat uestem cucullatam quorundam monachorum, quod Germanice dicitur "Mönchskappe".  W971203.-¶Père Noël. Aliquot Patres Natalicii, ueste cuculloque rubris induti et alba barba promissa, in pectus fluente (plerumque empticia) insignes, tumultuantibus et reclamitantibus sese sociarunt. 96(1)L69.- Munera natalicia dantur et accipiuntur, quae Pappus Natalis, quem in Lapponia Finniae habitare constat, pueris puellisque apportat. NL021227.  ¶Popeye. Poppaedius spinaciis solis uescitur unde uires suas fabulosas trahit. LSP469.
PERSONNE, RIEN. Adjectifs-pronoms

I) négatifs: ne demandent pas d'autre négation:
 A) NEMO cantat
  i) Nemo non uenit (tout le monde est venu)
  ii) Non nemo uenit (il n'est pas venu grand monde)
 B) NIHIL deest.
  i) Nihil, nihil / (ad) nullam rem, nullius re, nulli rei, nulla re. Ad nullam rem aptus. Mais
  ii) Vir nihili. Nihilo doctior;
  iii) rien d'autre que…: Nihil (aliud) nisi…
 C) NVLLVM amicum habeo. Ad nullam rem aptus.
 D) NEVTRA manuum ualida est
 E) Voir Et VI A I b)
II) Sémi-négatifs: n'ont pas de sens négatifs, mais ne s'emploient guère que dans des propositions négatives ou de sens négatif.
 A) QVISQVAM (ne s'emploi qu'au singulier):
  i) Nunquam eum quisquam salutat.- Estne quidquam patria dulcius?
  ii) Si quisquam alius (plus que tout autre): Legendus est hic orator, si quisquam alius.
 B) VLLVS: Sine ullo domino esse.
 C) Voir Et VI A i b).
III) Syntaxe: Voir Indéfinis II).GC75.

PÉTARD. parui pyroboli chartacei sunt displosi, artificiosi ignes Bengalenses accensi, folliculi colorati in aëra emissi, cantibus animi excitati. 90(3)L206.
PETIT-DÉJEUNER. nunc prandiculum sumamus! AGl24:3,2.
PÉTROLE. Benzinium / benzinum-i DIL.- Ciuitas illa, postquam improuisa prosperitate uenditione olei terrigeni, quo abundat, est fruita, deinde, cum huius pretium iaceret, in magnam difficultatem rei nummariae incurrit. 89(2)L128. - Iam, quo ista omnia uehicula impelluntur, liquorem ignarium redolent aurae 89(4)L299.- aut ignitio aut petroleum te deficit LSP376. ¶PUITS DE PÉTROLE. Quingenti… putei seu fontes olei terrigeni qui sunt in Cuuaito, ab Iraquianis accensis, flammas adhuc edunt. 91(2)L114.
PÉTROLIER. In nauigio petroleario lumina ardebant. 91(2)L116.
PEU. Voir Beaucoup.
PEUR. Omnibus artubus contremiscere. LPB24
PÉTARD. parui pyroboli chartacei sunt displosi, artificiosi ignes Bengalenses accensi, folliculi colorati in aëra emissi, cantibus animi excitati. 90(3)L206.
PHARMACIE. quot remedia ualidissima in medicamentariis officiniis parata 91(3)L205.-
PHARMACIEN. Pharmacopolae, antequam munere suo fungi possent, iusiurandum olim dare debebant. LSP250.
PHÉNOMÈNES NÉGATIFS. res aduersae. Condicio prae se fert facies positiuas et negatiuas 87(2)L124.
PHONOGRAPHE. Hoc est grammophonium quod auunculus mihi muneri obtulit. LSP270.
PHOTOCOPIES. ausus sum … quasdam pagellas … photographice expressas mittere 89(1)L68.- cum mihi donauerit exemplar Carminum Leonis XIII photographica arte iteratum. 93(4)L378.- Photocopia, photocopiare.- Photoapographum, photoapographere, taberna photoapographaria. W030902.
¶PHOTOCOPIEUR. Photomultiplicator 87(1)L52.
PHOTOGRAPHIE. Photographema-atis, n. DIL.- Inuenta sunt inuolucra pellicularum photographicarum…. 90(4)L307.- Antiquissima urbs "Ubar"… e naui siderali Americana, cui nomen "Challenger" (Prouocatrix)… est photografice impressa. 92(1)L37.- Sarcophagum Capitolinum et oculis nostris et maioribus photogrammatis et translucidis imaginibus, quae diapositiuae audiunt, ab anno Domini MCMLXXXV totum inspeximus. 92(2)L99.- ¶Photographier. Nicolaus diurnarius eius [yeti, hominis niualis] imaginem statim photographice imprimit. 88(1)L57.
PIANO. Suaues plectrocymbalo Agnetem modos edentem, … audire uidebar. 89(2)L148.- plura cantica miro modulamine Chopin composuit plectrocymbalum (uel clauile) pulsando. W991017.- canitur fidicula uiolina, clauicymbalo comitante. 91(4)L251.- Tu uero, cur clauichordium potius elegisti? LSP38.
PIEDS. Ad pedibus alicuius accidere. Ad pedes alicuius se proiecere / se abicere / procumbere / se prosternere. Ad pedes alicuius iacêre / stratum esse / stratum iacere. Pedibus obterere / conculcare. Quod ante pedes est / positum est, non uidere. LPB28.
PIÈGE. Murex ferreus. IN15:1,4.
PIGEONS VOYAGEURS. Columbae internuntiae a re militari iam sunt demotae. 94(3)L213.
PIPE. Fumariolum iam impleui. Habes ignem? -Doleo, optima domna, sed hoc est loculamentum fumatorium, ergo nobis tabacum frui licet, respondet domnus, fumariolum tranquille accendens. LSP148.- Fumisugium, quo fumum hauriebat, a labris praeses amouit ac barbam trepide solliciteque manu palpare coepit. 97(1)L46.
- Tolkien… nicotinae usu saepe se delectabat per infurnibulum. W011122.
PISTE, TRACE. Titinusne uestigia nostra persequitur? … Caute agamus! IN10:4,4.
PIZZA. scriblita [Neapolitana] illa, quam "pizza" appellamus quamque domi plerique Italorum edere solent… W990927.
PLACE d'une ville. Moscuae in Area Rubra. 91(4)L297.

PLAINDRE (SE). Conqueri, expostulare cum aliquo de aliqua re. LPB66.
PLAISIR. Voluptates (corporis). Voluptatis / animi causa. ¶Voluptatem ex aliqua re capere / percipere. Voluptate perfundi. Voluptatibus frui. Voluptates haurire. Se totum uolupotatibus dedere / tradere. In uoluptates se mergere. ¶Homo uoluptarius. Deliciis diffluere. ¶Voluptatis illecebris deleniri. Voluptatis blanditiis corrumpi. ¶Animum a uoluptate seuocare. LPB74.  ¶avec ~. Ex his ea profluet elegantia qua, uel in doctis scriptis, omnes te libenter legent. 89(1)L72.-  Hoc mihi magno gaudio est. LSP9.
PLANCHE À NEIGE. Tabula niuialis. W001209.
PLANCHE À ROULETTES. Tabula rotalis. Solea rotalis. ¶Cassis. Cubitorum / genuum tegimen. 0203Iu10.
PLANCHE À VOILE. Velitabula. 0009Iu7.
PLANEUR. Velivolum-i. DIL.
PLAQUE D'IMMATRICULATION. Notaculum permissionis. H173.
PLASTIQUE. Vincentius Mellana, cocaini negotiator fraudulentus, eius ueneni chiliogramma, diligenter dispertitum et in paruis excipulis re plastica inclusum, ore hausit et in stomacho seruauit. 90(3)L205.
PLÂTRE. Quid tibi accidit? Cur crus gypso alligatum es? LSP222.
PLAY-BOY. Diana una cum Dodi al-Fayed, amico comite, muslimo Aegyptio, iuuene diuite et uoluptario, autocineto Mercedonio summa uelocitate est uecta ut relatores photographos… praecurreret. 97(3)L254.- Vir mulierosus. 0011Iu4.
PLEIN AIR. ut armenta sub diuo potuerint pascere. 89(1)L43.
PLEURER. Lacrimas / uim lacrimarum effundere / profundere. In lacrimas effundi. Lacrimis perfundi. Lacrimis obortis. Multis cum lacrimis. Magno cum fletu. Lacrimas tenere non posse. Fletum cohibere non posse. Vix mihi tempero / me contineo quin lacrimem. Lacrimas / fletum alicui mouere. Prae lacrimis loqui non posse. Hinc illae lacrimae. ¶Lacrimula. Lacrimae simulatae. ¶Gaudio lacrimare. LPB35.-
PLEXIGLAS.in casula subterranea e "uitro plexili" habitauit. 89(3)L181.-
PLOMBERIE. Systema fistularum hydraulicarum interius. H146.
PLONGER. Et nunc, mi amice, … in profundum prosili! Desili! IN8:3,3. Fac desilias! IN9:1,2.
PLUIE. Imber tenet. Imbres repente effusi. ¶Après la ~, le beau temps. Post nubila Phoebus. 89(1)L13.
PLUME-FONTAINE. Hic est papyrus! Visne atramentum et calamum? -Gratias: mihi est stilographium.- Calamus fontanus. LSP50.
PLURALISME. Legitimus pluralismus, qui dicitur 87(2)L127.
PLUS.¶Devant un verbe: plus ou magis; ¶devant un positif: magis; ¶JE DIRAIS MÊME PLUS….Equidem plura dicam. IN4:4,1. ¶LE PLUS devant un verbe ou un positif: maxime. ¶PLUS… PLUS… Quo quis doctior, eo modestior est. Vt quisque est uir optimus, ita difficillime esse alios improbos suspicatur. GC153.
PLUSIEURS. Voir Quelqu'un, quelque, plusieurs, beaucoup
PLUTÔT. Potius quam

I) De préférence à:
 A) subjonctif: Pugna potius quam seruias
 B) infinitif: Decet pugnare potius quam seruire
 C) adjectif verbal: Depugnandum est potius quam seruiendum.
II) Il est plus exact de dire: indicatif: Hostem depresserat potius quam uicerat. GL156.
POIDS. Quantum pendis? -Nonaginta sex kilogrammata. -Nimis grauis es; nimium cereuisiae bibis. LSP112.
Point de vue. Gén. de ~: Maturus aeui. Modicus laetitiae. GL90.
POINTS DE VUE. Rationem habera alicuius rei. Respicere aliquid. Respicere ad aliquid. Quo in genere. Multis rebus / locis. In utraque re. Ceteris rebus. Omni ex parte. In omni genere. Omnibus rebus. Aliqua ex parte. Aliquatenus. ¶Res integra est. Res mihi integra est. Integrum / causam integram sibi reseruare. LPB45.
POISON. Dare uenenum in pane. Venenum sumere, bibere. Veneno sibi mortem consciscere. Poculum mortis / mortiferum exhaurire.  LPB40.
POISSONS (noms de ~). Quis... lucios, percas, tincas, umbras, gobios, tructas, alburnos, siluros, leuciscos (quos Graeci "leuki/skous" appellant), carpas, cyprinos, mestelas anguillas tueatur? 95(3)L225.- Locusta marina. DIL.

POISSONS (noms de ~). Quis... lucios, percas, tincas, umbras, gobios, tructas, alburnos, siluros, leuciscos (quos Graeci "leuki/skous" appellant), carpas, cyprinos, mestelas anguillas tueatur? 95(3)L225.- Locusta marina. DIL.
POLICE. POLICIER. in urbe principe, seditio reclamantium et repugnantium est commota, qui lapidis in biocolytas coniecerunt. 94(3)L223.- nisi statim silete, publicos arcesso! AGl23:3,1.-  De securitatis urbanae cura, custodia, tutela et praesertim de uocabulo "astynomus" - linguis recentioribus "Polizist", "agent de police", "policeman", ut uidetur - rogant nonnulli sodales, et cum eis ego. Sane quidem nihil quod idem ualeret habebant Romani. Plerumque "uigilem, uigiles" dicimus qui certe noctu saepissime laborabant, sed etiam interdiu ubi, exempli causa, uestimenta eorum qui lauationibus utebantur custodiebant. 'Praefectus uigilum' eis moderabatur. Quae cum ita sint, potissimum deligo uocem "uigil". In lexico "Helfer, Christian: Lexicon auxiliare, ed. 3., Saarbrücken 1991" inueni "custos publicus", quae uox mihi bene placet, nam uirum, qui interdiu et  noctu laborat, significat. In eodem lexico etiam "biocolyta, -ae m." profertur. Sed cur e Graeco fonte hauriendum est, quamquam duo uocabula apta uere Latina exstant?

PÉTARD. parui pyroboli chartacei sunt displosi, artificiosi ignes Bengalenses accensi, folliculi colorati in aëra emissi, cantibus animi excitati. 90(3)L206.
¶GROUPE INTERVENTION GENDARMERIE NATIONALE. manus publicorum custodum nationalium propere interuenientium, quos alibi "capita coriacea" uocant, pyrobolos excaecantes conicierunt. 95(1)L54.
¶PANIER À SALADE. Illi quinque malefactores diligenter custoditi autocinetum cancellosum inscendunt Edimburgum transportandi, ubi de eis iudicabitur. IN62:1
¶POLICE SECRÈTE. Tecti uigiles. DIL.- est publice renuntiatum occultos securitatis Ciuitatis custodes… secreta exploratione obseruasse. 90(3)L207.
POLITBURO. Tum grapheum politicum decreuit, ut ciues itinera in occidentem liberius quam ante suscipere possent. NL99112.
POLITESSE. Humanitas. ¶Quam comis es tu!.- Esne uere bene moratus? 0012Iu12.-

¶S'il vous / te plaît ~. Velis, humane rogo,… 98(1)L75.- detrahe sodes petroselinum ex auribus! AGl8:1,1.- paene oblitus sum: noli, amabo te, cantare, dum adsumus! AGl37:4,2.- uestem, quaeso, ponite in apodyteriis! AGl20:2,1- Te etiam atque etiam rogare uelimus ut, si ita Tibi libuerit… L.- Si per Vos mihi licet. 98(4)L339.- Tum mitte, si uideatur, ut reddat. Sig.66.- Si tibi placet. 0011Iu8.- ¶EXCUSE-MOI Excusatum me habeas, sed… 0011Iu8.  ¶Potentiel de ~: Voir Possibilité II A). ¶Défense polie: Voir Ordre, demande et défense I B i c).
¶IMPOLITESSE. Non absimiles inhumanis hospitibus, qui quum opiparo conuiuio prolixe sint excepti, saturi demum discedunt domum, nullis habitis gratiis ei, a quo sunt inuitati. Vt23,16.- Ne tamen illepida videretur, id quantum poterat toleravit. ATM 9.-Nunc uero et falsitate et petulantia et socordia, interdum et inurbana rusticitate filios ipsos longe parentes antecellunt. 98(1)L16.- …cum prima probitatis urbanitatisque elementa ignoretis. 98(1)L17. ¶Voir Grossièretés et insultes.
POLITICALLY CORRECT. "Me iterum certiorem facite, amabo: aut Conrade aut alius/alia qui/quae scit". "Num haec pestis (correctura politica) Latinitatem quoque affectura'st?" W.- Vltimum uestigium aestuum anni MCMLXVIII opinor esse hanc nauseantem "probitatem politicam" (ne utar uoce "rectitudinem" vel "correctitudinem") qua ubique uita hominum inficitur. W991021.
- A rectitudine ciuili semper abhorreamus.- Latine autem quomodo bene nominandum est id quod "political correctness" Punice nuncupatur? "Emendate cogitare" fortasse, uel "probius loqui"? W010129.- Sed ab illa "rectitudine politica* siue "urbanitate simulata" omnino abhorreo uehementerque dissentio. W000227.- Ephemeridem inueni atque scriptorem qui sine fuco et fallaciis de rebus "uetitis" vel haud "politice emendatis" disceptat. W020603.- En nouissima uictoria istius "puritatis politicae" apud nos: sunt enim in ecclesia Anglicana qui nunc dicant tres magos - quibus nomina a maioribus tradita Caspar (seu Gaspar), Balthasar, Melchior - nec sapientes fuisse (nam Anglice loquentes solent dicere "wise men") nec etiam uiros. W040211.- Bene scio illam ueritatem his in diebus magna uoce praedicare "politice rectum" proh dolor non esse. W040227.
POLITICIEN. Vir ciuilis. Vir qui in politica uersatur.
POLLUTION. Qui de oecologia egit commentationem, quae inscribitur De orbe terrarum ab hominibus inquinato. Est diligens inuestigatio in causas et effectus inquinamenti 89(1)L7.- uerentur contaminationem circumiectorum, siluarumque tabem. 91(3)L205.-
 ¶Aeris pollutio. Pollutio locorum. Pollutio acustica. Pollutio electromagnetica. Autocinetorum frequentia. Vapores effusi. Spuma. 0102Iu6.-
POLYPHONIE. Admodum placuit cantus audire Latinos, qui multisono concentu aptati edebantur. 96(1)L71.
POMME-DE-TERRE. Tuber solani, solanum tuberosum. 92(4)L324.- Tantum tibi dicam, rectius te, istorum ciborum plumbeorum loco, comesturum fuisse assulam bubulam cum solanis frictis. LSP274.
POMPE. Duas habemus antlias autocinetas optimas. LSP318.
POMPIER. Per hos menses XXVII turmae siphonariorum omni ope sunt annisae ut DCCXXVII puteos huiusmodi restinguerent. 91(4)L297. Sparteolis impero ut incendia extinguant. LSP318.
PONT AÉRIEN. Ciuitas Israëliana quindecim fere milia Hebraeorum… continuo traiecto aërio -"pontem aërium" uocant- in suam uexit regionem. 91(2)L117.
POPULARITÉ. Ciues Britanni, quibus Diana erat in deliciis… morte tam subita sunt perquam commoti. 97(3)L255.- in quibusdam ephemeridibus et commentariis, qui uulgo plurimi habentur, hoc incredibile scriptum inueni nuntium…97(4)L328.-
PORNOGRAPHIE. turpia scripta imaginesque 87(2)L127.
PORTE-AVIONS. Nauis aeroplanigera. DIL.- duae naues aëroplanorum uectrices constiterunt in ancoris. 94(3)L222.
PORTE-MANTEAU. Vncus uestiarius DIL.
PORTER. Personnes adducere. ¶Choses, nouvelles afferre. LPC266.
PORTIÈRE. caput ex ostiolo exseruit. 89(2)L143
PORTRAIT-ROBOT. Trium maleficorum, in quos uti criminis auctores suspicio cadebat adumbrata imago diariis ac televisificis instrumentis est uulgata. 93(2)L141.
Possession.

I) Voir Génitif II A i).
II) On doit imployer meus, tuus, noster, uester au lieu du gén. des pronoms personnels: Hic liber est meus;
III) mais on dit Liber est mihi.
IV) C'est à moi, à lui de faire quelque chose: meum, eius est facere aliquid. GL87.
Possibilité. Pour énoncer

I) un fait qui pourrait se réaliser, une supposition (potentiel de concession), on emploi le subjonctif
 A) présent, pour une supposition concernant l’avenir: Dicat aliquis.Velim, nolim. Vendat aedis uir bonus. Ne sit summum malum dolor, malum certe est.
 B) parfait: Dixerit aliquis. Fuerit diues pater meus;
II) un fait contraire à la réalité présente, mais qui a pu être possible dans le passé (potentiel du passé ou irréel): subj. imparfait: Quis unquam crederet? Videres effulgere fluctus. Quod esset iudicium? Vellem (je voudrais bien, [mais…]
III) une affirmation atténuée:
 A) 1ère personne (potentiel de politesse): subj. parfait: Dixerim (je dirais volontiers); Non affirmauerim;
 B) "On": 2e personne subj. parf.: Tantum remanet quod uirtute consecutus sis (seul demeure ce qu'on a adquis par la vertu);
 C) 3e personne: ind. parf.: Tantum remanet quod quis consecutus est.
IV) Une simple possibilité: indicatif
 A) présent:
  i) Possum, debeo facere (je pourrais, je devrais le faire);
  ii) oportet, conuenit, licet, decet;
  iii) -ndus esse;
 B) passé:
  i) Hoc facere debebam;
  ii) Audendum fuit
  iii) Melius erat.
V) Pour la concordance des temps, le potentiel a valeur de présent ou de futur. GC251; GL22.
POSTE. Cursus publicus. DIL.- Epistulam in inuolucrum insero. Inscriptionem scribo. Pittacium conglutino et officium cursuale peto. LSP54.- ¶Colis postal Fascis cursualis, m. DIL.
POT-DE-VIN. largitio quaestuosa. 92(4)L327.
Potentiel. Voir Condition, Possibilité.
POTINS. Voir Commerages.
POUBELLE. Excipulum / sirpiculus purgamentorum. DIL; 0302Iu6.
POUDRE (à canon). Puluis pyrius. DIL.
POUMON D'ACIER. Cum esset puella… in pulmone chalybeio est inclusa. 91(2)L112.
POURCENTAGE. Pecunias collocare parati ad rem periegeticam prouehendam alliciuntur exemptione a uectigali, quae ad quadragesimam pro centum partem (40%) pertinget. 88(1)L63.- qui suffragium tulerunt uoculam "ita" scribendo, fuerunt sexagesima quinta pars ex centum (65%). 92(2)L99.- Vecigal librorum ualoris adiuncti, quod duodenarum centesimarum in Finnia fuit, anno uergente in octonas centesimas minutum est. 98(3)L265.-
POURQUOI…PAS? Heus! Numquam hoc feceris! -Quidni faciam? H53.
POUVOIR. Potestas uitae necisque.  LPB40.- In manu / potestate alicuius situm / positum esse. Penes aliquem esse. ¶Mihi non est integrum, ut… Quantum in me (situm) est. Penes te arbitrium huius rei. Arbitrio alicuius omnia permittere. Omnium rerum arbitrium alicui permittere. Arbitratu / arbitrio tuo. LPB46.

PRÉJUGÉ. Opinio (praeiudicata). Opinio confirmata, inueterata. Opinionum prauitate infici.
De se coniecturam facere. Ex se de aliis coniecturam facere. LPB79.
Prépositions

I) Acc.:
¶Ad. Eo ad urbem. Eo ad patrem. Pugna ad Cannas facta. Pugnatum est ad uesperum. Ad discendum. Ad pacem faciendam. Gallia uergit ad septemtriones. Vsque ad portam progressi sunt. Ad dexteram. Ad ultimum. Ad extremum.  Ad singulos nuntios. Omnes ad unum. Omnes ad postremum. Ad ducentos. Ad tempus. Ad uerbum. Ad unguem. Ad rem loqui. Ad spen seruandam.
¶Aduersum, aduersus. Roma est aduersus Carthaginem. Aduersus Carthaginenses.
¶Ante. Ante ostium stare. Ante lucem surgere.
¶Apud. Praetor sedet apud consulem. Oratio apud iudices / apud populum habita. Sum apud patrem. Apud Ciceronem inuenio. Apud me. Apud Gallos.
¶Circa, circum. Circa urbem. Omnia circa.subegit.
¶Citra. Citra Alpes.
¶Cis Rhenum.
¶Contra. Contra arcem. Contra ueritatem dicere.
¶Erga. Bonitas erga homines.
¶Extra. Extra muros. Extra ducem, reliqui crudeles.
¶Infra. Infra oppidum.
¶Inter. Inter omnes excellere. Inter parietes meos. Quos inter.
¶Intra. Intra sex dies.
¶Iuxta. Iuxta muros.
¶Ob. Mors ob oculos uersatur. Ob eam rem, quod... .
¶Penes. Ille, quem penes est potestas.
¶Per. Per forum ire. Per litteras petere. Per triennium. Expressions: Per terga caedi. Per ludum. Per noctem. Per deos. Per nos ulciscuntur. Per me licet. Per manus tradere.
¶Pone. Vinctae pone tergum manus. Pone me.
¶Post. Post urbem. Post urbem conditam. Post tres dies.
¶Praeter. Praeter castra Caesaris. Praeter spem. Nemo, praeter me.
¶Prope. Prope oppidum (propius et proxime + acc.).
¶Propter. Propter riuum. Propter metum.
¶Secundum. Secundum mare. Secundum uindemiam. Secundum naturam uiuere. Secundum flumen iter facere.
¶Subter. Subter praecordia.
¶Supra. Supra aliquem accumbere. Supra caput.
¶Trans. Trans Tiberim.
¶Vltra. Vltra montes. Vltra modum.
¶Vsque ad. Vsque a Dianio ad Sinopiam.
II) Abl.:
A, ab (abs archaïque, sauf abs te; toujours a devant b, p, m, v). Ab urbe discedere. A puero. Ab ea parte. Amor a patre. Accepi litteras a patre meo. A sole mitiscere.
¶Coram. Coram aliquo. Sen.atu coram.
¶Cum. Cum cane ambulo. Cum prima luce. Magno cum luctu. Cum uestrae salute. Nobiscum.
¶De. De sella exsilire. De decem partibus duas accipio. De Ira.
Expressions: De industria. De integro. De improuiso. De media nocte. De suo. De publico.
¶E, ex. Ex urbe, e uita exire. Ex eo tempore. Ex quo fit ut. Vas ex auro. Ex omnium sententia. E re publica aliquid facere.
¶Prae. Prae se agere. Tu prae nobis beatus es. Prae moerore loqui non potest.
¶Pro. Pro castris. Pro muris (du haut et en avant de). Pro Milone oratio. Pro uallo. Pro occiso relictus. Agere pro uiribus. Pro tua prudentia. Expressions: Pro mea, pro tua parte. Pro uirili parte. Pro se quisque. Pro tempore et pro re.
¶Sine. Sine ulla spe uiuere.
¶Vsque ab. Vsque a Dianio ad Sinopiam.
III) Acc. ou abl.:
¶In. •Acc.:Eo in urbem. Amor in patriam. In Verrem oratio. Vertere aquam in uinum. Gallia est diuisa in partes tres. Expressions: In diem uiuere. In dies (singulos). In uulgus ignotus. •Abl.: Sum in urbe. In paucis diebus. In primo congressu. In amicis eligendis. In bonis oratoribus.
¶Sub. •Acc.: Sub iugum mittere. Sub noctem. Sub galli cantum. Sub alicuius imperium cadere. •Abl.: Nihil noui sub caelo. Sub monte. Sub Augusto.
¶Subter. •Acc. en prose, •abl. en poésie.
¶Super. •Acc.: Super terrae tumulum. Super omnia. •Abl. (rare): Super manusculo. Super aliqua re scribere.
IV) Prépositions impropres:
¶Causa  •Gén.: Heus tu, Rufius, uerbi causa. Eius causa. •Mais: Mea, tua causa.
¶Gratia + gén.: Si, exempli gratia, uir bonus Rhodum magnum frumenti numerum aduexerit.
¶Ergo + gén.: Victoriae ergo.
¶Loco + gén.: Aliquem parentis loco diligere.
¶Pridie •Acc.: Pridie Kalendas. •Gén.: Pridie eius diei.
¶Tenus •Gén.: Lumborum tenus. •Abl.: Verbo tenus. GC170; LPC244.
PRÉSERVATIF. ille iam nudus nunc supra mentulam erectam …integumentum atociale habebat. W990930.
PRÉSIDENT DE LA RÉPUBLIQUE. princeps administrorum rei publicae regendae 89(4)L278.
PRÉTEXTES. Praetendere / praetexere aliquid. Causam idoneam nancisci. Per causam +gén. LPB45.
PRISON À GRANDE SÉCURITÉ. Tandem… a publicis (ita apud Plautum, truc.557, milites a publica tutela appellantur) est comprehensus et in munitissimum carcerem detrussus, ubi segregatus detinetur. 93(1)L63.
Privation Voir Ablatif II A iii).
Prix et appréciation

I) Ablatif de prix, avec verbes de prix établi (ACHETER, VENDRE, COÛTER): Haec domus mille denariis solum uenit.
II) Génitif de valeur,
 A) avec esse et les verbes d'appréciation indéterminée (VALOIR, COÛTER, ESTIMER, APPRÉCIER): Quanti hunc equum aestimas. Magni (nihili) aliquid facere;
 B) parfois, avec refert et interest, si le complément est un des adverbes magni, maximi, minimi, nihili, nimis magni, parui;
 C) avec tous les verbes de prix et d'apprétiation, si le complément est minoris, pluris, quanti, tanti.
III) Autres exemples: Quanti domum emisti? -Magno.- Multis talentis emptam domum nihili aestimat. GC153; H200; LPC48
PROBLÈME (sans ~, pas de ~). …fore… ut hic nullo negotio tolleretur, cum ab nullo defensus esset. Amer. 28.
PROFESSEUR. Nam ego … sum … simplex praeceptor 89(1)L66.
PROFESSION. Quod est muneris tui officium? 88(1)L15.- munere coquus 89(1)L47.
PROGRAMME (d'un spectacle). libellos munerarios offero! AGl38:1.
PROGRÈS SCIENTIFICO-TECHNIQUE. Progressus disciplinarum naturalium et technicalium 87(2)L127.
PROJETS, INTENTION. Consilium capere / inire (de aliqua re / +gérondif génitif / +infinitif). Suo consilio uti. Magna moliri. Consilia cum aliquo communicare. Consilia inter se communicare. ¶Mediocribus consiliis uti. ¶Consilium desistere. Consilium abicere / deponere. A consilio deterreri aliqua re. Consilium / sententiam mutare. LPB84.
PROMISCUITÉ. promiscuum uirorum mulierumque commercium 87(2)L127.
Propositions

 I)Simples
  A) Énontiatives
   i) Réelles
   ii) Possibles: Voir Possibilité
   iii) Irréelles: Voir Fait irréel
  B) Interrogatives Voir Interrogation
  C) Exhortatives
  D) Impératives Voir Ordre, demande et défense
  E) Désidératives Voir Souhait et regret
  F) Concésives Voir Concession
  G) Voir Exclamatives
 II) Composées
  A) Coordonées
   i) Juxtaposées
   ii) Coordonées
    a) Copulatives Voir Et
    b) Disjonctives Voir Ou
    c) Voir Adversatives
  B) Subordonnées
   i) Voir Substantives
   ii) adjectives: Relatives Voir Relatifs.
   iii) adverbiales
    a) Finales Voir But
    b) Causales Voir Cause
    c) Conditionnelles Voir Condition
    d) Concessives Voir Concession
    e) Consécutives Voir Conséquence
    f) Temporelles Voir Temps
    g) Comparatives Voir Comparaison. SOL.
PROSE ET VERS. oratione prosa et astricta 90(1)L6.
PROSTITUTION. meretricium 87(2)L127.
Provenance Ablatif: DEMANDER À, RECEVOIR DE, APPRENDRE DE: Accepi litteras a patre meo. Petere aliquid ab aliquo. Quaerere aliquid ab aliquo. Hoc a maioribus accepimus (Arma petuntur a ciuibus: les armes sont demandées aux citoyens ou par les citoyens). Id audiui ex amico.
PSYCHOLOGUES. Psychologiae periti 88(1)L89.
PUBLICITÉ. Sedes itineribus procurandis ea, siue breuia siue longinqua, apte disponunt et nuntiis laudatiuis ad loca amoena, salubria, oblectatoria, uisu digna periegetas inuitant. 96(3)L248.
- Ministri a sanitate Vnionis Europaeae postridie Kalendas Decembres nouam legem perferendam curauerunt, quae tabacum commendari omnino uetat. Producta eius generis teleuisifice praeconari iam nunc illegale est, sed nouo edicto sancitur, ne quis merces tabacarias aut radiophonice, aut in actis diurnis, aut in Interreti peruulget. NL021206.
¶SPOT. Sectatores... cum spectaculo teleuisifico breue mercium praeconium... insertaretur, imagunculas interposuerunt celerrima successione euolutas. 96(1)L76.
PUNIR. Pro facinore, quo nos delusit, grauen poenam pendet. IN56:4,1.
PURIFICATION RACIALE. Quid dicendum est de purgatione genetica? 93(3)L237.
PUZZLE. Bene mihi, cum lusum compositorium amem. IN12:4,2.

 2005 05 09

 

HOSPITIBVS SALVTEM
SIGLA
NEXVS alibi in tela
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z